Παγκόσμια μέρα περιβάλλοντος και φέτος…. έρχεται σε λίγες μέρες.
Ας σκεφτούμε τί έκανε ο καθένας από μας για το περιβάλλον, πχ. στον υπηρεσιακό μας χώρο.
Για παράδειγμα, σε ποιές δράσεις συμμετείχαμε, τι δράσεις προτείναμε, τι πετύχαμε;
Πόσα Μέγαβατς καταναλώσαμε, πόσα Νέγαβατς εξοικονομήσαμε; Πόσες φορές πριν φύγουμε από το γραφείο σκεφτήκαμε αν αφήνουμε τα φώτα και τις βρύσες ανοιχτά, το κλιματιστικό να δουλεύει και παράλληλα το παράθυρα και τις πόρτες ορθάνοιχτα;
Πόσες φορές σκεφτήκαμε να σβήσουμε το φωτοτυπικό μετά το τέλος του ωραρίου εργασίας και ακόμη να μην αφήσουμε τις ηλεκτρονικές συσκευές πχ. οθόνη υπολογιστή, στην κατάσταση αναμονής (stand-by) που κι αυτή καταναλώνει;
Πόσες φορές μετακινούμενοι στους διαδρόμους, τα κουζινάκια και τις τουαλέτες των ορόφων, σβήσαμε τα φώτα που παραμένουν καθ’ όλη την ημέρα προκλητικά αναμμένα; Πόσο δύσκολος είναι ο αθέατος κόσμος των …Νέγαβατς (Negawatts);
Πόσο χαρτί που δεν χρειαζόταν να χρησιμοποιηθεί αποφύγαμε να χρησιμοποιήσουμε; Πόσες φορές πριν εκτυπώσουμε ή φωτοτυπήσουμε ένα κείμενο σκεφτήκαμε: «μήπως μπορώ να το αποφύγω;” «μήπως πρέπει να κόψω τη συνήθεια να τυπώνω δέκα φορές πριν τελειώσω ένα υπηρεσιακό έγγραφο;” «μήπως, αν δεν γίνεται αλλιώς, να εκτυπώσω χρησιμοποιώντας και τις δύο πλευρές του χαρτιού;» ή «να χρησιμοποιήσω το πίσω μέρος της εκτυπωμένης σελίδας για σημειώσεις;» «μήπως τέλος, δεν χρειάζομαι εκτυπωμένο το e-mail που έλαβα;” “Μήπως να το σκεφτώ διπλά για τις έγχρωμες εκτυπώσεις;»
Πόσο χαρτί κάναμε «διαλογή στην πηγή» ώστε να ανακυκλωθεί στη συνέχεια και επιπλέον να μην καταλήξει στο χωματερή και αναγκαστούμε να το διαχειριστούμε ως άχρηστο υλικό;
Μήπως αντί να κάνουμε αυτό πετάξαμε μαζί εφημερίδες, χαρτιά φωτοτυπικού, φλούδες από φρούτα, αλουμίνια αναψυκτικών, πλαστικές σακούλες κλπ και μετά αφήσαμε την …καθαρίστρια να κάνει «διαλογή» πετώντας τα όλα μαζί στον κοινό ή μπλε κάδο;
Θυμόμαστε πού πετάξαμε το γραφίτη (cartridge) του εκτυπωτή που αλλάξαμε με καινούργιο; Μήπως αυτό έπρεπε να το ξαναγεμίσουμε και να γλιτώσουμε λεφτά και ενδεχομένως κανένα ..γυφτάκι από αυτά που ψάχνουν με το κεφάλι σκυμμένο μέσα στα σκουπίδια; Μήπως είναι προτιμότερο να αναγομώνουμε συστηματικά τα μελάνια κάνοντας εξαιρετική οικονομία (και όχι μόνο) από το να τα «δίνουμε για ανακύκλωση», πληρώνοντας επιπλέον ενδεχομένως τους ιδιώτες, και μετά να αγοράζουμε πανάκριβα καινούργια ανταλλακτικά;
Πού «πετάξαμε» τον υπολογιστή μας που αντικαταστήσαμε με άλλον πιο σύγχρονο; Εχουμε σκεφτεί πού πάει ο υπολογιστής μας όταν "πεθάνει"; Ξέρετε τι είναι και πού είναι η Γκουιγιού; Είναι ένα από τα ασιατικά νεκροταφεία των hightech trash (ηλεκτρονικά σκουπίδια) όπου πηγαίνει ο υπολογιστής μας για να ανακυκλωθεί και όπου παίρνει στο λαιμό του και πολλά κινεζάκια…θύματα της σκοτεινής πλευράς της ψηφιακής εποχής..
Πόσο συχνά συντηρήσαμε τα αερόθερμα/κλιματιστικά (fan coils) ή καθαρίσαμε τη μοκέτα δαπέδου των ορόφων; Και πόσο αθώα είναι η μοκέτα αυτή για την κακή ποιότητα του εσωτερικού αέρα του κτιρίου, τις τυχόν αλλεργίες και την κακή υγιεινή;
Πόσα από τα υλικά που παραγγείλαμε για υπηρεσιακές ανάγκες είναι ανακυκλώσιμα και δεν προκαλούν ρύπους εσωτερικών χώρων; είναι οι ντουλάπες και τα γραφεία από novopan, mdf και άλλες πολυεστερικές ενώσεις οι πλέον κατάλληλες για τα έπιπλα γραφείου; Εχουν μετρηθεί ποτέ οι συγκεντρώσεις φορμαλδεϊδης, βενζολίου, ακεταλδεϋδης, πεντανάλης και άλλων ρυπαντών στους χώρους των γραφείων; Ποια είναι τα συμπτώματα της εκλυόμενης φορμαλδεϊδης στον άνθρωπο;
Θυμόμαστε τι φωτισμό έχουμε στο γραφείο; είναι λαμπτήρες πυράκτωσης για να …ζεσταινόμαστε ή λαμπτήρες φθορισμού (CFL) χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας;
Και γιατί είναι μόνιμα αναμμένοι από το πρωί ; μήπως ζούμε στη χώρα με τα «συνεχή μεσάνυχτα» ή σε μια εξαιρετικά ηλιόλουστη χώρα; Η μήπως οι συνάδελφοι αρχιτέκτονες που το’στησαν λίγα χρόνια πριν, δεν εφάρμοσαν καμιά αρχή βιοκλιματικής; Με αποτέλεσμα όλα τα γραφεία να έχουν μαύρα σκοτάδια μεσημεριάτικα, ενώ πρέπει να ψάξει κανείς για να βρει έστω και ένα αυτόφωτο δωμάτιο…
Αλλά ας είναι, εμείς προσέξαμε ποτέ αν το γραφείο μας είναι φωτεινό έστω για κάποιο χρονικό διάστημα της ημέρας ώστε δεν χρειάζεται να ανάψουμε κανένα φως;
Πόσοι σκεφτήκαμε ότι τα αναμμένα φώτα πέραν της κατανάλωσης ενέργειας προκαλούν και φωτορύπανση, δηλαδή φωτεινούς όγκους πάνω από τις πόλεις, που ενοχλούν το οικοσύστημα, ιδίως τα πουλιά;
Πόσοι έχουμε μια εικόνα για την ενεργειακή ταυτότητα του κτιρίου μας, ειδικά τώρα που είναι κατοχυρωμένη νομοθετικά η ενεργειακή πιστοποίησή του, μετά την ενσωμάτωση της οδηγίας 2002/91/ΕΚ; Αν είναι κατάλληλα στεγανοποιημένο, αν διαθέτει σύστημα ανίχνευσης των ενεργειακών απωλειών. Και σε τελευταία ανάλυση, θα προτιμούσαμε να μην είναι ενεργοβόρο αλλά πρωτοπόρο ως προς την ενεργειακή του συμπεριφορά. Να είναι, ει δυνατόν, απεξαρτημένο από το πετρέλαιο, το ηλεκτρικό ρεύμα ακόμη και το φυσικό αέριο για τη θέρμανσή του και για τον κλιματισμό του, συνδυάζοντας πχ. την ηλιακή ενέργεια και την αντλία θερμότητας (ηλιογεωθερμικό σύστημα)..
Πότε για τελευταία φορά μετρήσαμε την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από μετασχηματιστές και κεραίες που βρίσκονται τριγύρω μας; Ως γνωστόν, οι συνθήκες αλλάζουν και οι νέες κεραίες τοποθετούνται καθημερινά..
Πόσες μπαταρίες ρίξαμε στους ειδικούς κάδους της ΑΦΗΣ που ‘χουν τοποθετηθεί στους διαδρόμους αποσοβώντας βλαβερά στοιχεία πριν καταλήξουν στους υδροφόρους ορίζοντες;
Σκεφτήκαμε έστω και μια στιγμή ότι το κάπνισμα σε δημόσιο χώρο είναι επιλογή που δεν αφορά μόνο τον καπνιστή; Πώς όταν θέλουμε να καπνίσουμε, καλόν είναι, να καπνίζουμε έξω από την μύτη του μη καπνιστή που δεν είναι a priori ρατσιστής; Εντάξει όχι στον ειδικό χώρο αφού δεν υπάρχει, αλλά σε τελευταία ανάλυση κάτι πρέπει να γίνει.. Αν στο παρελθόν το κάπνισμα ήταν σημάδι κοινωνικότητας, ανεξαρτησίας και ευζωίας, σήμερα δεν είναι παρά έγκλημα κατά της υγείας. Και μάλιστα «εκ προμελέτης» διότι ο καπνιστής σε δημόσιο χώρο, παραβιάζει εκουσίως μια εντολή το περιεχόμενο της οποίας γνωρίζει άριστα…
Πόσο συχνά χρησιμοποιούμε τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) για την μετάβασή μας από και προς τη δουλειά; Πότε περπατήσαμε τελευταία ερχόμενοι ή απερχόμενοι από τι δουλειά; Εστω από το καλατραβάκι ή την πανόρμου… Αλήθεια, τί βρίσκουμε στη χρήση του ΙΧ; Μήπως μας πάει φτηνά, γρήγορα και σίγουρα; Μήπως είναι «πράσινο» και δεν ρυπαίνει; Η μήπως θέλουμε να αφήνουμε καθημερινά το καταναλωτικό μας ίχνος σε μια πόλη που ούτως ή άλλως μας μισεί; Εχουμε ακούσει για την οικολογική οδήγηση (eco driving); Μοιραστήκαμε ποτέ με συνάδελφο το ΙΧ για τις μετακινήσεις μας από και προς τη δουλειά; Το ποδήλατο, μας λέει κάτι εκτός του ότι είναι σύνθετη λέξη.. και μπορεί να σε τρακάρει αν δεν προσέξεις στο …Αμστερνταμ;
Σε πόσες μαζικές δράσεις συμμετείχαμε; Πόσους συναδέλφους καταφέραμε να ενεργοποιήσουμε ώστε να δράσουμε μαζικά και όχι ατομικά;
Ξέρω τι θα μου πείτε… πρώτον δεν είναι δουλειά μας όλα αυτά και δεύτερο αν επιφορτιστούμε εμείς με όλα αυτά… δεν θα έχουμε χρόνο για άλλη δουλειά.. Ισως έχετε ένα δίκιο αλλά κατά το ήμισυ..
Αλλωστε η ευαισθητοποίηση του κοινού στο θέματα αυτά, όπου πέτυχε, συνδεόταν με συγκεκριμένα κίνητρα προς τους πολίτες είτε σε επίπεδο δήμων είτε σε επίπεδο πολιτείας. Δυστυχώς, στην χώρα μας μια τέτοια ευαισθητοποίηση έχει αποδειχθεί ως ανέφικτο εγχείρημα τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
Όμως το θέμα αφορά όλους. Αφορά εμάς που μέχρι σήμερα καταναλώνουμε λες και η πίτα έχει και θα έχει για όλους και για πάντα. Εμάς που ξοδεύουμε ενέργεια λες και αυτή παράγεται in the socket. Δυστυχώς αγαπητοί μου φίλοι, όπως πολύ καλά ξέρουμε, η ενέργεια, το ηλεκτρικό ρεύμα, δεν παράγεται στην …πρίζα, αλλά σε εργοστάσια που «ρυπαίνουν» καθένα με τον τρόπο του είτε είναι θερμοηλεκτρικά είτε ηπιότερων μορφών. Και δεν υπάρχουν πλέον διαρκή αγαθά. Μόνο αναλώσιμα και εν ανεπαρκεία…
Και φυσικά αφορά την πολιτεία η οποία πέρα από το ρόλο της να διοικεί και να συντονίζει έχει έναν ακόμη ρόλο: Να εκπαιδεύει αλλά και να εμπνέει τους πολίτες της. Ώστε να βγουν κάποτε από την συντηρητική μακάρια ιδιώτευση και να μπορούν να δράσουν εύστοχα και μαζικά. Διότι οι ατομικές δράσεις είναι καταδικασμένες σε αποτυχία.
Κύριοι πολιτικοί κάθε είδους (υπουργοί, δήμαρχοι, νομάρχες, πρόεδροι, αντιπρόεδροι κλπ), σεις που αυτές τις μέρες θα αφήσετε για λίγο τα ακριβά (υβριδικά;;) αυτοκίνητα και θα μπείτε για λίγο στα ΜΜΜ ή θα πάτε σε κάποια παραλία να μαζέψετε …σκουπίδια (για το καλό της ημέρας και μαζί με κάποιο ΜΜΕ βεβαίως βεβαίως) προσέξτε: ο κόσμος σας πήρε χαμπάρι πλέον.. Δεν φτάνει το χαμόγελο για να σας δώσει το κοινωνικό πιστοποιητικό του περιβαλλοντικά ευαίσθητου. Ούτε μια πράσινη βόλτα στο γκαζόν της …πλατείας για να διαμορφώστε την επιθυμητή «εικόνα» προς τον περίγυρό σας. Αλλά απαιτούνται έργα και μόνον έργα!
Το ίδιο ισχύει και για κάποιους από σας κύριοι επιχειρηματίες, που βλέπετε το περιβάλλον ή σαν ένα αδειανό κουτί το οποίο πετάτε στο δρόμο μιας και δεν βλέπετε την χρηστικότητά του ή σαν μια καινούργια μόδα για να βγάλετε χρήματα. H ευαισθησία για το περιβάλλον όμως δεν αφορά την νέα καταναλωτική μανία προώθησης οικολογικών προϊόντων, αλλά την ίδια την ουσία του ανθρώπινου βίου και την διαχείρισή του.
Αγαπητοί φίλοι, έλληνες πολίτες της Ευρώπης-πολίτες του κόσμου, πέραν από τις δίκαιες μαζικές οικονομικές και θεσμικές διεκδικήσεις μας υπάρχουν και άλλες διεκδικήσεις που μπορούν να κάνουν τη ζωή μας αν όχι ευκολότερη, σίγουρα όμως ποιοτικότερη, υγιέστερη και ουσιαστικότερη. Μπορούμε να κοινωνικοποιηθούμε, να δράσουμε συλλογικά, να σκεφτούμε, να ρωτήσουμε, να κινηθούμε, να ευαισθητοποιηθούμε.… να γίνουμε καλύτεροι προσφέροντας...
Τα θέματα του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης/κατανάλωσης δεν είναι χόμπυ και λαιφστάιλ. Ούτε έχουν χρώμα πράσινο, στα πλαίσια ενός «πράσινου κενσιανισμού» ο οποίος φαίνεται να είναι η νέα ακαταμάχητη ιδεολογική μόδα που έχει κερδίσει τους πολιτικούς και τους πολίτες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Είναι ανάγκη, είναι κουλτούρα, είναι πολιτισμός. Ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι τρόπος ζωής. Και ο τρόπος ζωής δεν είναι μόνο χρώμα, δεν είναι κάτι εξωτερικό, αλλά ουσιαστικό. Είναι κάτι που το κάνεις γιατί το νιώθεις, για εσένα, για τους δίπλα, για τους επόμενους. Κατά την άποψή μου, ο βιο-πολιτισμός είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να επιβιώσει στο μέλλον. Μόνη μας ελπίδα, η περιβαλλοντική εκπαίδευση που ίσως εξασφαλίσει στις επόμενες γενιές την πολυπόθητη περιβαλλοντική συνείδηση. Πριν είναι αργά!
Ας στείλουμε μαζί το μήνυμα. Όχι δεν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Ούτε είμαστε υποψήφιοι σε εκλογές και θέλουμε να κρεμάσουμε τη σημαία της νίκης στο μπαλκόνι. Απλά, θέλουμε να γίνουμε λίγο, έστω ελάχιστα, καλύτεροι.
