Του Αποστολου Λακασα
Οι πρυτάνεις εμφανίζονται θετικοί στη δρομολόγηση σημαντικών αλλαγών στα όργανα και στον τρόπο διοίκησης των πανεπιστημίων, διατηρώντας ωστόσο επιφυλάξεις για το πώς θα υλοποιηθουν, συνυπολογίζοντας και τον αντίκτυπο που θα έχουν στην ευρύτερη πανεπιστημιακή κοινότητα.
«Τα πανεπιστήμια είναι θετικά στη μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση. Το ζητούμενο είναι πώς θα γίνει αυτή», ανέφερε χαρακτηριστικά στην «Κ» ο κ. Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, πρύτανης του Παν. Πελοποννήσου και μέλος του προεδρείου της έκτακτης διήμερης συνόδου πρυτάνεων στο Λαύριο, που ξεκίνησε την Παρασκευή και είχε θέμα τις προτάσεις του υπουργείου Παιδείας για τις αλλαγές στα ΑΕΙ.
Η ολομέλεια της συνόδου απέρριψε το αρχικό κείμενο διαβούλευσης του υπουργείου Παιδείας αλλά έθεσε επί τάπητος τις προτάσεις των ολιγομελών επιτροπών, που είχαν συσταθεί από πρυτάνεις για να προτείνουν αλλαγές στον τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ, στη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων και τη μισθοδοσία των πανεπιστημιακών, στην οργάνωση των ακαδημαϊκών θεμάτων και της έρευνας. Η ολομέλεια της συνόδου απαρτιζόταν από νέα πρόσωπα, καθώς σχεδόν οι μισοί (11) πρυτάνεις ανέλαβαν καθήκοντα στις αρχές Σεπτεμβρίου. Αυτό έχει αποτέλεσμα να μην έχουν βρεθεί ακόμη οι ισορροπίες-συμμαχίες παλιάς και νέας «φουρνιάς» πρυτάνεων. Από την άλλη όμως, είναι κοινή αφετηρία ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση χρειάζεται ουσιαστικές αλλαγές. Γι’ αυτό άλλωστε και η σύνοδος δεσμεύτηκε στην προηγούμενη τακτική συνεδρίασή της (στις 23/10 στο Ρέθυμνο) ότι θα μελετούσε τις προτάσεις του υπ. Παιδείας, και θα παρουσίαζε τις θέσεις της στην έκτακτη συνεδρίασή της.
Το μεγάλο «αγκάθι», βέβαια, είναι ο νέος τρόπος διοίκησης των ΑΕΙ, και συγκεκριμένα οι προτάσεις του υπουργείου για θεσμοθέτηση Συμβουλίου Διοίκησης (με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών και εξωπανεπιστημιακών προσώπων με σημαντικό έργο στον τομέα τους) και για επιλογή του πρύτανη μετά διεθνή προκήρυξη ενδιαφέροντος. Στο πλαίσιο των θέσεων αυτών φαίνεται να υπάρχουν δύο τάσεις πρυτάνεων. Η μικρότερη αριθμητικά αποτελείται από εκείνους που είναι πρόθυμοι να δεχθούν τη θεσμοθέτηση Συμβουλίου Διοίκησης –με βασικές αρμοδιότητες ζητήματα προγραμματισμού, οικονομικής διαχείρισης, λογοδοσίας– κατά τα πρότυπα του αγγλοσαξονικού μοντέλου, δηλαδή με πλειοψηφία των εξωπανεπιστημιακών μελών. «Εφόσον βέβαια υπάρχει αξιόπιστη επιλογή τους», όπως δήλωσε στην «Κ» ο αντιπρύτανης του Οικονομικού Παν. Αθηνών κ. Ιωάννης Κατσουλάκος.
H πρόταση αυτή απερρίφθη από την Oλομέλεια.
Ωστόσο, οι περισσότεροι πρυτάνεις είναι θετικοί στη θεσμοθέτηση Συμβουλίου Διοίκησης με την πλειοψηφία των εκλεγμένων από το ΑΕΙ μελών. Σε αυτήν την περίπτωση, το Συμβούλιο -εάν θεσμοθετηθεί- προτείνουν να έχει μόνο συμβουλευτικό και εποπτικό ρόλο και όχι αποφασιστικό.
Εφαρμόσιμες«Προσπαθούμε να βρούμε τη χρυσή τομή υιοθετώντας μεταρρυθμίσεις που ταιριάζουν στα ελληνικά δεδομένα και θα είναι εφαρμόσιμες χωρίς να προκαλέσουν αντιδράσεις στους πανεπιστημιακούς και τους φοιτητές», ανέφερε στην «Κ» πρύτανης κεντρικού ιδρύματος. Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, ότι η οκταμελής επιτροπή των πρυτάνεων, που μελέτησε προτάσεις για το διοικητικό μοντέλο, πρότεινε στην ολομέλεια της συνόδου να συσταθεί Συμβούλιο Διοίκησης σε κάθε ΑΕΙ, που θα αποτελείται τουλάχιστον κατά τα 2/3 από εκλεγμένα μέλη του ΑΕΙ. Μεταξύ των μελών αυτών θα είναι το πρυτανικό συμβούλιο και εκπρόσωποι φοιτητών και διοικητικών υπαλλήλων του ιδρύματος. Η ίδια επιτροπή, συγκλίνοντας με τη θέση-πρόταση του υπ. Παιδείας, πρότεινε οι μη πανεπιστημιακοί να αποτελούν έως το 1/3 του Συμβουλίου και να επιλέγονται από τα εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου.
Αντίθετα, οι πρυτάνεις είναι αρνητικοί στην πρόταση του υπουργείου ο πρύτανης να είναι μεν Ελληνας αλλά να επιλέγεται μετά διεθνή πρόσκληση ενδιαφέροντος (δηλαδή, μπορεί να είναι καθηγητής σε ξένο ΑΕΙ).
Η πλειονότητα των πρυτάνεων επιθυμεί το πρυτανικό συμβούλιο να αναδεικνύεται από εκλογές στο ΑΕΙ, όπως συμβαίνει τώρα, με τη μόνη διαφορά η βαρύτητα της ψήφου κάθε εκλεκτορικού σώματος (πανεπιστημιακοί, φοιτητές, υπάλληλοι) να σταθμίζεται με βάση τη συμμετοχή του. Για τον επικείμενο διάλογο πολλά θα κριθούν, όχι μόνο από τις θέσεις των πρυτάνεων, αλλά και τη στάση φοιτητών και πανεπιστημιακών.